سابقه بد روسیه
محمود احمدی‌نژاد که در سخنوری در حال تبدیل شدن به ستاره ای در میان سیاسیون است با دقت جملات خود را انتخاب می‌کند؛ آن هم در مورد کشوری که آرزو داشت «همسایه» مهربان‌تری با ایران باشد.
رئیس‌جمهور در جمع مردم کرمان در سخنانی خطاب به مدودف رییس‌جمهور روسیه تاکید کرد: «امروز توضیح رفتار آقای مدودوف برای ملت ایران برای ما مشکل شده است. مردم نمی‌دانند این‌ها دوست ما هستند، در کنار ما هستند، با ما هستند یا اینکه دنبال چیز دیگری هستند.»
مدودف تکنوکراتی است که رسانه ها روسیه دو ویژگی «انعطاف‌پذیری و دموکراتیک بودن» را برای وی انتخاب کرده اند از آن رو بود که حتی قبل از ریاست جمهوری وی کارشناسان بهتر شدن روابط روسیه با غرب و در درجه اول با آمریکا، را پیش بینی می کردند.
این تحلیل ها خیلی زود به واقعیت پیوست و 19 فروردین ماه جاری بود که رئیس جمهور روس ها پس از امضای قرار داد جدید تسلیحات هستهای با آمریکا در پراگ گفت: تأسف‌آور است که ایران به پیشنهادهای بسیار سازنده جامعه بین‌المللی پاسخ نداد و ما نمی‌توانیم چشمانمان را بر روی این امر ببندیم. احتمالا شورای امنیت سازمان ملل مجبور خواهد شد تا به موضوع رسیدگی کند.
همراهی ضمنی روسیه با آمریکا درباره تحریم جدید و پیش بینی موفقیت 30 درصدی برای توافق تهران همه و همه نشان می دهد ایران تنها کارت بازی روس ها دربرابر غرب بوده است.آن گونه که «سرگی پریخودکا» مشاور مدوودف اولین مقام روس بود که پس از اظهارات رئیس جمهور محمود احمدی نژاد حرف دل مقامات روس را اظهار کرد و گفت: موضع روسیه درباره برنامه هسته ای ایران نه در راستای طرفداری از آمریکاست و نه جانبداری از ایران!.روسیه بدون تردید از منافع ملی دراز مدت خود پیروی می‌کند.
اما عصر روز بعد سرگئی لاورف وزیر امور خارجه روسیه در تماس تلفنی با منوچهر متکی وزیر امور خارجه از زبان دیپلماسی استفاده و بر ضرورت راهکار قابل قبول «دیپلماتیک و سیاسی» برای حل مسئله هسته ای ایران تاکید کرد.
نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت ملی فدراسیون روسیه هم در گفتگوی تلفنی با سعید جلیلی اراده مسکو برای توسعه همکاری با ایران تاکید کرد. اما از سکاندار پرونده هسته ای ایران شنید که منافع و تهدیدهای مشترک اقتضا می‌کند روابط دوستانه دو کشور در زمینه‌های مختلف ظهور داشته باشد و بیانیه تهران بستر مناسبی را برای نقش‌آفرینی کشورهای دوست در جهت مقابله با زیاده‌خواهی‌ها و رفتارهای غیرمنطقی فراهم آورده است.
این اظهارات تنها سخنان جلیلی پس از توافق تهران است. جلیلی که دانش آموخته علوم سیاسی و معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) است، تز دکتری خود را با موضوع سیاست خارجی پیامبر(ص) گذرانده است وبا روی کار آمدن دولت نهم معاون متکی شده و در سال 86 هم سکاندار پرونده هسته ای. همراهی با علی لاریجانی در سفر های هسته ایش این مزیت رابرای او داشته که در عرصه هسته ای چهره بی تجربه ای نباشد.
روزهای کاری دبیر شورای عالی امنیت ملی در سال جدید پر ترافیک بود. چه انکه او در آغاز سال سفری به چین داشت و در آن دیدگاه های ایران درباره خلع سلاح هسته ای را طرح کرد.پس از ان هم او در31 فروردین جاری با وزیر امور خارجه ترکیه دیدار کرد تا 27 روز بعد توافق تهران جنبه عملیاتی پیدا کند.
اما اظهارات مقام روس داد «سیاست گسترش روابط با شرق» هم در عمل چندان کار آمد از آب در نیامده است. آن گونه که علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل در این باره به ایلنا می گوید:«از ابتدای انقلاب ما نباید بیش از حد به روس‌ها اتکا می‌کردیم در حالی که روس‌ها شریک خوبی برای ما نبودند.»
به عقیده او این کشور با گروگان گرفتن پرونده هستهای ایران در مباحث اقتصادی و تجاری از غرب باج خواهی می‌کند و اجازه نمی‌دهد کشوری نسبت به نقض حقوق بشر در روسیه انتقادی داشته باشد.
اگر اخبار مربوط به قول غربی ها درباره راه‌اندازی خط دوم گاز از مسیر روسیه درست باشد می توان فهمید که مقامات روسی برای حل مشکلات اقتصادی خود به غرب روی آورده اند و نگاه بلند مدت ایران به این کشور مفهومی ندارد. موضوعی که روح الله حسینیان رئیس کمیسیون سیاست داخلی و شوراها هم به آن اشاره می کند:« مشکلات اقتصادی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی عامل اصلی عدم تعهد روسیه نسبت به تعهدات خود است.»
وی به ایرنا گفت:«روسیه از لحاظ فرهنگی هیچ وقت تا انتها با کشورهایی که با آنها مراوداتی داشته اند، نمانده است. نمونه های بارز این موضوع رها کردن کشورهای کمونیستی مثل آلمان شرقی، کوبا و مصر است.» موضوعی که سنایی رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه هم بر ان صحه می گذارد و می گوید:«پیش از این هم بخشی از جامعه و نخبگان سیاسی منتقد اعتماد به روس ها بوده و بر این باور بودند که روابط گسترده با روس ها برای ما هزینه دارد و از این جهت نباید روابط را با آنها گسترش داد.»
در شرایطی روس ها با تبلیغات فراوان از راه اندازی نیروگاه بوشهر سخن می گویند که قرار بود سال قبل بعد از بارها تاخیر این نیروگاه راه اندازی شود.
نیروگاه اتمی بوشهر هم اینک در مرحله تست گرماست و پایان این مرحله به معنای پایان بارگذاری سوخت مجازی و امکان ورود سوخت واقعی به راکتور نیروگاه خواهد بود.اما این همه تنها بخشی از انجام تعهدات روسیه است؛ چه آنکه مجموعه بوشهر یک نیروگاه دو قلو است که روس ها تنها یکی از فازهای آن را تکمیل کرده اند و معلوم نیست چه زمانی قرار است فاز دوم آن به بهره برداری برسد؟ روسهایی که منافع ملی شان از تعهدات آنها در قبال کشورهای دیگر برایشان مهمتر است ظاهرا می خواهند به بازی خودساخته شان با ایران ادامه دهند.